Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Một nghiên cứu mới do Đại học Yale dẫn đầu cho thấy rằng mô hình nông lâm kết hợp dựa vào rừng (forest-based agroforestry - FAF) có thể giúp phục hồi rừng, cải thiện sinh kế và chống biến đổi khí hậu.

Hiện nay, trồng cây như một giải pháp khí hậu tự nhiên là chính sách phổ biến và sáng kiến sử dụng đất của chính phủ và các tổ chức bảo tồn. Mặc dù việc trồng cây trên đất nông nghiệp giúp hấp thụ carbon từ khí quyển. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng còn một cách tiếp cận khác chưa được chú ý để giảm biến đổi khí hậu, đó là là quản lý rừng thông qua hình thức nông lâm kết hợp, có thể mang lại vô số lợi ích.

Nông lâm kết hợp dựa vào rừng là hình thức canh tác diễn ra bên trong các khu rừng hiện hữu. Người dân có thể trồng xen các loại cây nông nghiệp hoặc thu hái các sản phẩm từ rừng như trái cây, hạt, dược liệu… mà không cần chặt phá rừng. Nghiên cứu cho thấy hình thức này giúp duy trì đa dạng sinh học, tăng khả năng hấp thụ và lưu trữ carbon, đồng thời tạo thu nhập ổn định cho cộng đồng địa phương. Đặc biệt, mô hình này phù hợp với các phương thức quản lý đất đai truyền thống của nhiều cộng đồng bản địa.

Mặc dù có nhiều lợi ích và số lượng lớn người thực hiện, tuy nhiên, nông nghiệp dựa vào rừng vẫn ít được đầu tư và hỗ trợ hơn so với các chương trình trồng cây. Một phần nguyên nhân là do sự nhầm lẫn giữa mô hình nông lâm bền vững với các hình thức nông lâm kết hợp công nghiệp được thiết kế xung quanh các loại cây trồng thương mại toàn cầu như cà phê, cacao hay cọ dầu, vốn có thể gây hại cho rừng nếu không được quản lý đúng cách. Phần còn lại là kết quả của nông lâm kết hợp công nghiệp dựa vào rừng nhiệt đới có thể được mở rộng sang các hệ thống rừng ôn đới và hàn đới.

"Có một câu chuyện cho rằng hoạt động của con người trong rừng gây ra sự suy thoái và chúng ta thực sự nên để rừng nguyên vẹn để tối đa hóa lợi ích về khí hậu. Nhưng thực tế, con người đã sinh sống và chăm sóc rừng trong hàng nghìn năm qua và vẫn tiếp tục làm như vậy cho đến tận bây giờ", Sheban cho biết.

Nhóm nghiên cứu khuyến nghị rằng chúng ta cần phân biệt rõ giữa nông lâm kết hợp bền vững và các mô hình công nghiệp có tác động tiêu cực. Đồng thời, cần đẩy mạnh nghiên cứu về nông nghiệp dựa vào rừng ở cả các vùng ôn đới và hàn đới, thay vì chỉ tập trung vào vùng nhiệt đới.

Đôi khi, việc quản lý rừng hiệu quả đòi hỏi phải loại bỏ một số cây, điều này có thể khiến nhiều người cảm thấy khó hiểu hoặc không thoải mái. Tuy nhiên, theo giáo sư Mark Bradford, đồng tác giả nghiên cứu, điều quan trọng là phải nhìn vào lợi ích dài hạn của toàn bộ hệ sinh thái, chứ không chỉ gắn bó với từng cá thể cây.

Nguồn: Sciencedaily.com